កម្ពុជាគួរបញ្ចប់វប្បធម៌កាត់ទោសដោយហ្វូងមហាជន
- Monday, 14 October 2013
- តុង សុប្រាជ្ញ
ពិធីដង្ហែសពស្ត្រី និងកូនស្រី
ដែលត្រូវប្តីនិងឪពុកអប្រិយកាប់សម្លាប់នៅខេត្តកំពង់ចាមពី
ថ្ងៃទី២តុលា។ រូបថត ជីវ័ន
ទោះបីជាទិន្នន័យថ្នាក់ជាតិ គឺអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារមានការថយចុះពីស្ត្រីម្នាក់ក្នុងចំណោម ៤ នាក់ទទួលរងអំពើហិង្សាពីប្តី ហើយឥឡូវធ្លាក់ចុះមកត្រឹមស្ត្រី ម្នាក់ក្នុងចំណោមស្ត្រី ៥ នាក់ទទួលរងអំពើហិង្សាពីបុរសជាប្តី (CDHS, 2005 & MoWA, 2009) ក៏ដោយ តែអ្វីដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់នោះគឺថា ពុំឃើញមានទាំងស្ថាប័នរដ្ឋាភិបាល និងទាំងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ដែលធ្វើការជាមួយនឹងសិទ្ធិមនុស្ស សិទ្ធិស្ត្រី និងលើកស្ទួយផ្នែកយេនឌ័រដែលអង្គការទាំងនោះមួយចំនួន ត្រូវបានគេមើលឃើញថា ធ្វើការហាក់បីដូចជាការប្រកួតប្រជែងទីផ្សារគ្នាអ៊ីចឹង មិនបានចេញនូវសេចក្តីថ្លែងការណ៍ជាសារធារណៈ ប្រឆាំងទៅនឹងការប្រព្រឹត្តអំពើកាចសាហាវរបស់បុរសមកលើស្ត្រី និងកូនស្រីចុងនេះទេ។ នេះគឺជាបញ្ហាមួយនៅក្នុងករណីមួយ។
នៅ ក្នុងហេតុការណ៍តែមួយនេះ មានកើតឡើងនូវករណីមួយទៀតនោះគឺបុរសជាប្តីនោះ ត្រូវបានសម្លាប់ដោយហ្វូងមហាជនជាង ៥០០ នាក់ដែលខឹងសម្បាទៅនឹងអំពើ កាប់សម្លាប់ដ៏សាហាវទៅលើប្រពន្ធ និងកូនស្រីចុងនោះ ដោយពួកគេមានជំនឿថា ឈាមត្រូវសងដោយឈាម ហើយសង្គមមើលទៅហាក់បីដូចជាការទទួលយកការកាត់ទោសបែបនេះដែរ។ រីឯមន្ត្រីនគរបាលក៏ទទួលស្គាល់ថាមានគ្នាតិច មិនអាចទប់ទល់នឹងកំហឹងកម្លាំងអ្នកស្រុកទាំងនោះបាន។
ជាមួយគ្នានេះដែរ អំពើកាប់សម្លាប់គ្នាទាំងពីរករណីនេះ ធ្វើឲ្យមានមតិប្រជាពលរដ្ឋទូទៅតែងតែលើកឡើងថា របប ប៉ុល ពត វិលត្រឡប់ចូលស្រុកវិញហើយ គឺព្រៃផ្សៃណាស់ មនុស្សកាប់សម្លាប់មនុស្សដូចកាលពីជំនាន់ ៣ ឆ្នាំ ៨ ខែ ២០ ថ្ងៃអ៊ីចឹង ឬមួយការប្រៀបធៀបការរស់នៅសព្វថ្ងៃនេះដូចទៅនឹងការរស់នៅជា លក្ខណៈកុលសម្ព័ន្ធបុរាណដែលមិនមានច្បាប់ នោះឬមួយក៏ធ្វើការប្រៀបធៀបទៅនឹងរបប តាលីបង់ ជ្រុលនិយមនៃប្រទេស អាហ្វហ្គានីស្ថាន ដែលស្រ្តីត្រូវគេសម្លាប់ដោយហ្វូងមហាជន ដោយយកលេសផ្សេងៗដែលប្រព្រឹត្តផ្ទុយទៅនឹងទម្លាប់របស់ពួកគេ។ ចំណែកឯ អ្នកស្រាវជ្រាវពីចិត្តសាស្ត្រសង្គមជាតិ និងអន្តរជាតិមួយចំនួនវិញ គឺគេយល់ឃើញថា នេះគឺកាកសំណល់ពីស្នាមទុគ៌តនៃសង្គ្រាមនៅក្នុងស្រុកខ្មែរជាង ៣ ទសវត្សរ៍កន្លងទៅនេះ ដែលអំពើហិង្សាបែបនេះនៅតែប៉ះពាល់មនុស្សជំនាន់ក្រោយរហូតមកដល់ សង្គមខ្មែរសព្វថ្ងៃនេះ។ ករណី ទី២នេះ ក៏គ្មានសេចក្តីថ្លែងការណ៍ណាមួយ ដែលប្រឆាំងទៅនឹងការសម្លាប់ក្រៅច្បាប់ ដែលកាត់ទោស ដោយហ្វូងមហាជន (Mob killing) នេះដែរ។ ថាតើមូលហេតុអ្វីបានជាគេនៅតែដោះស្រាយតាមរយៈការសម្លាប់ដោយ ហ្វូងមហាជនបែបនេះ មិនដោះស្រាយតាមផ្លូវច្បាប់ដែលមានស្រាប់? តើមកពីប្រជាពលរដ្ឋទាំងនោះ មិនមានជំនឿទៅលើប៉ូលិសយុត្តិធម៌ និងប្រព័ន្ធតុលាការ?
បើទោះបីជាស្រុកខ្មែរមិនមានច្បាប់កាត់ទោសប្រហារជីវិត ដែលធ្វើឲ្យសហគមន៍អឺរ៉ុប និងអង្គការសហប្រជាជាតិ ទទួលស្គាល់ថា ជាប្រទេសគំរូមួយក្នុងចំណោមប្រទេសពីរ នៃសមាគមប្រទេសអាស៊ាន ក្នុងការប្តេជ្ញាចិត្តអនុវត្តច្បាប់មិនមានការកាត់ទោសប្រហារ ជីវិតក៏ដោយ ក៏ស្រុកខ្មែរយើង នៅតែមានការសម្លាប់ក្រៅច្បាប់ដោយចេតនាក្តី និងអចេតនាក្តី ដូចជា កន្លងទៅ មានការសម្លាប់អ្នកកាសែត សកម្មជននយោបាយជាពិសេសគឺការសម្លាប់ដោយការកាត់ទោសពីហ្វូងមហាជន ដែលពួកគេយល់ថា ការធ្វើដូចនេះ ជាការត្រឹមត្រូវជាដើម។
កាលពី ឆ្នាំ ២០០៥ អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ បានប្រមូលព័ត៌មានអំពើករណីសម្លាប់ដោយហ្វូងមហាជន ចំនួន ១៧ ករណីនៅទូទាំងប្រទេសដែលជាធម្មតាជនរងគ្រោះត្រូវបានគេចោទពីបទ ចោរកម្ម ត្រូវបានគេចាប់ខ្លួន ហើយវាយដំរហូតដល់ដាច់ខ្យល់ស្លាប់។ នៅក្នុងនោះមាន ៧ ករណីដែលហេតុការណ៍កើតឡើង មានវត្តមានមន្រ្តីនគរបាល តែមិនបានជួយធ្វើអន្តរាគមន៍ទេ ហើយគ្មាននរណាម្នាក់ ក្នុងចំណោមមនុស្សដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការវាយប្រហារទាំងនេះ ត្រូវបានគេយកមកកាត់ទោសឡើយ។ ការសម្លាប់ដោយហ្វូងមហាជននេះគឺជាការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សដ៏ ធ្ងន់ធ្ងរក្នុងការទទួលបាននូវការកាត់ទោសដោយយុត្តិធម៌ ហើយក៏ជាការសម្តែងការមិនទុកចិត្តទៅលើនគរបាលយុត្តិធម៌និង ប្រព័ន្ធតុលាការផងដែរ។ តាមរយៈការស្ទង់មតិទៅលើយុវជនចំនួន ៥៨០ នាក់ នៅទីក្រុង ភ្នំពេញ ចំពោះការជឿជាក់ទៅលើប៉ូលិស និងតុលាការ គឺ ៥៩ ភាគរយនៃពួកគេឆ្លើយថា មិនមានជំនឿទៅលើការអនុវត្តរបស់ប៉ូលិស និង ៥៣ ភាគរយនៃពួកគេមិនមានជំនឿទៅលើការផ្តល់យុត្តិធម៌របស់តុលាការទេ (GAD/C, 2003)។
ជា ផលវិបាកនៃឥរិយាបថការកាត់ទោសដោយហ្វូងមហាជនបែបនេះ ប៉ះពាល់ដល់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ និងសុវត្ថិភាពនៅក្នុងសង្គមខ្មែរយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ប្រសិនបើមិនមានការអនុវត្តច្បាប់ចំពោះក្រុមជនដៃដល់ទាំងនោះទេ គឺគេអាចយកលេសក្នុងគោលបំណងសម្លាប់នរណាម្នាក់ដោយចោទថាដូច នេះ ឬដូចនោះជាដើម។
ឧទាហរណ៍៖ បើគេចង់សម្លាប់សកម្មជន គណបក្សនយោបាយណាមួយ ដោយចោទថា ចេះអាបធ្មប់ ឬក៏គេស្អប់នរណាម្នាក់ គេនាំគ្នាសម្លាប់ ហើយចោទថាជាចោរឬក៏ទំនាស់គ្នាសោះក៏យកហ្វូងមហាជនកាត់ទោសដែរ។ ហេតុដូចនេះហើយ ការអន្តរាគមន៍ដើម្បីលុបបំបាត់វប្បធម៌សម្លាប់គ្នា ដោយការកាត់ទោសពីហ្វូងមហាជននេះគឺត្រូវតែអនុវត្តច្បាប់ ដោយស្វែងរកជនដៃដល់នោះមកកាត់ទោសទៅតាមច្បាប់វិញ។ ជាងនេះទៅទៀតដំណោះស្រាយចំពោះអំពើហិង្សាប្រឆាំងនឹង ស្ត្រី និងហិង្សាតាមរយៈការកាត់ទោសដោយហ្វូងមហាជននេះគឺគួរតែបង្កើត កម្មវិធីអប់រំចិត្តឲ្យមានធម៌ខន្តី ការតាំងសមាធិ និងការពន្យល់បន្ថែមពីច្បាប់ប្រឆាំងអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ នៅតាមសាលារៀន សហគមន៍ និងវត្ត អារាម យ៉ាងតិចមួយម៉ោងក្នុងមួយសប្តាហ៍៕
No comments:
Post a Comment